تأثیر فرهنگ اسلامی بر شعر شاعران سال های 1342-1357

الف)موضوع وطرح مسأله(اهمیت موضوع و هدف):موضوع این پایان نامه،تأثیر فرهنگ اسلامی بر شعر شاعران سال های 1342-1357می باشد.این رساله در پی آن است که شعر پانزده شاعر بر جسته این دوره را از چهار منظر مهم مورد بررسی قرار دهد که عبارتند: 1)اقتباس از قرآن؛ 2)مفاهیم دینی؛ 3)اعلام دینی؛ 4)اعلام تاریخی. در قسمت اقتباس از قرآن ابیاتی که اشارات قرآنی دارند با ذکر سوره و شماره ی آیه آورده و در بخش مفاهیم دینی به بررسی مهم ترین ابعاد فرهنگ اسلام از جمله:اتحاد،استقلال طلبی،توحید،جهاد، شهید و شهادت،مهدویت،ولایت و...پرداخته شده است. در فصل اعلام دینی،اشاره به نام والقاب ائمه ی اطهار شده و در قسمت اعلام تاریخی،به ذکر نام- های تاریخی ایران پرداخته شده است. اهمیت موضوع از آن جهت است که در سال های 1342تا 1357 شاعران متعهد به اسلام و قرآن به هدایت افراد جامعه به سمت مفاهیم دینی و اعتقادی پرداخته اند و هدف از نوشتن این رساله آشنایی بیشتر خوانندگان محترم باشاعران متعهد این دوره و نحوه ی استفاده ی آنها از فرهنگ اصیل اسلامی در اشعار خود می باشد. ب)مبانی نظری شامل مرور مختصری از منابع،چهار چوب نظری و پرسش ها و فرضیه ها:در این رساله آثار مهم مرتبط با فرهنگ اسلامی از قبیل کتب،مقالات، مجلات، و اطلاعات سایت های اسلامی-قرآنی مورد مطالعه ی دقیق قرار گرفته است. پرسش هایی که در حین نوشتن رساله با آن مواجه بودم عبارتند از: 1)چه تعاریف دقیقی می توان برای «فرهنگ»وهمچنین«فرهنگ اسلامی»ذکر نمود؟ 2)شاعران این دوره تا چه اندازه خود را در قبال سرودن اشعار دینی متعهد دانسته اند؟ 3)کدام شاعران تأثیر بیشتری از مفاهیم اسلامی_قرآنی گرفته اند؟ 4)علت استفاده ی بعضی ازشاعران این دوره از اعلام تاریخ ایران مثل رستم، سهراب،کاوه و... چه بوده است؟ 5)شاعران این دوره چه سهمی درادبیات ما داشته اند؟ در ضمن نوشتن رساله به نظر می رسید که اکثر شاعرانی که معتقد به نهضت عظیم و عاشورایی انقلاب اسلامی بوده اند،تحت تأثیر فرهنگ ناب اسلامی قرار داشته اند. پ)روش تحقیق شامل تعریف مفاهیم،روش تحقیق،جامعه ی مورد تحقیق،نمونه گیری و روش های نمونه گیری،ابزار اندازه گیری،نحوه ی اجرای آن،شیوه ی گرد آوری و تجزیه و تحلیل داده ها: در فصل اول تعاریف مهم «فرهنگ»،«فرهنگ اسلامی»،«انقلاب »و...آورده شده است.سپس به مطالعه آثار شاعران این دوره جهت بررسی نحوه ی تأثیر پذیری آنها از فرهنگ اسلامی،پرداخته شده است. کتب و مقالات اسلامی از نویسندگان معتبر همچون علامه طباطبایی،استاد مرتضی مطهری و...مطالعه شده است. زمینه ی پرداختن به تأثیر فرهنگ اسلام در شعر شاعران بسیار گسترده می باشد،لذا اینجانب با بررسی دقیق آثار مرتبط با پایان نامه،به نتایج مطلوبی رسیده ام. ت)یافته های تحقیق:آن گونه که انتظار می رفت شاعرانی که پیش زمینه ی دینی عمیق تری داشته- اند،تأثیر پذیری از مفاهیم اسلامی_قرآنی در آثارشان بیشتر به چشم می خورد. مثلاً می توان از شاعرانی همچون حمید سبزواری،شفیعی کدکنی،شهریار،طاهره صفارزاده،نصرالله مردانی،علی معلم،سید علی موسوی گرمارودی و...به عنوان شاعران متعهد به اسلام و قرآن یاد کرد.البته سایر شاعران مورد تحقیق نیزتأثیر پذیری از فرهنگ اسلامی را در آثار خود داشته اند که مفصل بدان ها پرداخته شده است. ث)نتیجه گیری و پیشنهادات:با بررسی آثار شانزده شاعر سال های 1342-1357 مشخص شد که ما با دو گروه از شاعران مواجه هستیم.گروه اول:شاعران مذهب گرا و گروه دوم:شاعران ملی گرا که هر دو گروه به خصوص گروه اول سعی در هدایت جامعه به سمت معنی گرایی داشته وخدمت عظیمی به ادبیات ما کرده اند.در آثار شاعران گروه اول همچون حمید سبزواری،شفیعی کدکنی،شهریار،طاهره صفار زاده،نصرالله مردانی و...استفاده از مفاهیم اسلامی و قرآنی بیشتر به چشم می خورد.ودرآثار شاعران گروه دوم همچون شاملو، اخوان ثالث،بیژن جلالی و...بیشتر مفاهیم مربوط به تاریخ ایران دیده می شود.امید است با تألیف کتب بیشتر در زمینه ی شعر شاعران،سبک آن ها و...بتوان به تحلیل های دقیقی از اشعار آنها دست یافت.